سقوط «سن موثر» بازنشستگی به ۳۷ سال با اجرای طرح بازنشستگی پیش از موعد
اغلب کشورها و به ویژه اروپایی ها، باوجود سبقت نرخ تشکیل سرمایه ملی از استهلاک آن، سن بازنشستگی را افزایش داده اند اما همزمان طیفی از نمایندگان مجلس ایران با ارایه طرح «بازنشستگی پیش از موعد»، درصدد کاهش سن بازنشستگان هستند و این در حالی است که آمارها از سبقت نرخ استهلاک سرمایه ملی از نرخ تشکیل سرمایه، حکایت دارند.
میکاییل عظیمی (مدیرعامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا) در گفت وگو با ایسنا ضمن هشدار درباره پیامدهای خطرناک ملی ناشی از نهایی شدن و اجرای این طرح می گوید: این بار اول نیست که نمایندگان مجلس چنین طرح هایی پیشنهاد می دهند، اما یافته های مطالعات وزارت کار نشان می دهد، اجرای سیاست های مشابه این طرح، طی دهه های گذشته، هرگز به ثمر نرسیده است.
این پژوهشگر حوزه رفاه اجتماعی تاکید کرد: در طول تاریخ آماری کشور، یعنی از روزی که ایران دارای ساختار و نهاد آمار و اطلاعات اقتصادی شد، برای نخستین بار نرخ استهلاک سرمایه از نرخ تشکیل آن، پیشی گرفته و اگر نمایندگان مجلس، پیرامون نتایج تحمیلی این پدیده خوفناک و سهمگین بر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی، اندکی تامل کنند، بی تردید از پیگیری یا تصویب طرح «بازنشستگی پیش از موعد» منصرف خواهند شد.
به اعتقاد او، همسان سازی و افزایش سنوات زیر ۵ میلیون نفر بازنشستگان لشکری، کشوری و تامین اجتماعی فشار طاقت فرسایی را به بودجه و خزانه وارد کرده و هم اکنون، تامین منابع مالی حقوق بازنشستگی همین تعداد نیز بسیار دشوار است و در چنین شرایطی، ارایه طرحی که افزایش آمار بازنشستگان و کاهش تعداد بیمه پردازان را درپی دارد، اقدامی شگفت انگیز محسوب می شود.
این پژوهشگر حوزه رفاه اجتماعی ضمن اشاره به اینکه در نظام بازنشستگی دو «سن» داریم که شامل «سن قانونی بازنشستگی» و «سن موثر بازنشستگی» است، ادامه داد: «سن قانونی»، همان ۶۰ یا ۶۵ سالگی تعیین شده در قانون است، اما «سن موثر»، میانگین سن افراد در زمان بازنشستگی است که نشان می دهد افراد، به طور عملی در چه میانگین سنی بازنشسته می شوند. اکنون، این سن در صندوق بازنشستگی کشوری به زیر ۵۰ و در صندوق تامین اجتماعی به حدود ۴۳ رسیده و طبیعی است که با پایین آوردن «سن قانونی»، «سن موثر» بازنشستگی نیز باز هم پایین تر خواهد آمد.
عظیمی با تاکید بر اینکه اگر «سن قانونی بازنشستگی» را ۵۵ سال تعیین کنیم، دور از انتظار نیست که «سن موثر بازنشستگی» در صندوق کشوری به ۴۵ سال و در تامین اجتماعی به ۳۷ سال سقوط کند و این به زیان منافع ملی و اقتصادی کشورمان است، ادامه داد: اگر میانگین سن بازنشستگی در کشور زیر ۴۰ سال باشد، با توجه به شاخص امید به زندگی که در ایران ۷۵ سال است، باید ۳۵ سال به بازنشستگان حقوق پرداخت شود. حال، سوال حیاتی اینجاست که آیا حامیان طرح «بازنشستگی پیش از موعد» در مجلس، منابع تامین حقوق پرداختی به چند میلیون بازنشسته، آن هم در بازه زمانی حدود ۳۵ سال را پیش بینی و لحاظ کرده اند؟
این کارشناس با یادآوری اینکه برقراری نظام رفاهی پایدار، در گرو تولیدمحور بودن جامعه است، گفت: هم اکنون کمتر از ۴۰ درصد افراد جامعه در تولید فعال هستند و به گواه آمار طی ۴۰ سال گذشته، شاخص بهره وری کل، روند نزولی داشته است. طبق گزارش های سازمان ملی بهره وری، در سال هایی که رشد اقتصادی داشته ایم، سهم بهره وری در رشد اقتصادی ایران زیر نیم درصد بوده و حالا که کشورمان با سقوط رشد اقتصادی دست وپنجه نرم می کند، ناگفته پیداست که همان سهم ناچیز بهره وری هم ناچیزتر شده است.
این پژوهشگر حوزه رفاه اجتماعی سپس با استناد به سه عامل وضعیت فعلی شاخص های اقتصاد کلان ایران، تجارب مشابه اجرا شده در کشورمان طی سال های گذشته و تجارب موفق کشورهای دیگر، طرح «بازنشستگی پیش از موعد» را پیشاپیش محکوم به شکست دانست و تحمیل بار مالی بر بودجه عمومی را از دلایل اصلی این ناکامی قابل پیش بینی برشمرد و نمایندگان را به مطالعه دقیق تر پیامدهای منفی این طرح دعوت کرد.
