لزوم تغییر سن بازنشستگی برای جبران بحران صندوق‌ها
معاون سرمایه گذاری و امور اقتصادی صندوق بازنشستگی کشوری معتقد است: باید با اصلاح حاکمیت شرکتی و اصلاحات پارامتریک مثل افزایش سن بازنشستگی از ایجاد بحران های آتی برای صندوق های بازنشستگی جلوگیری کرد.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، محمود شهشهانی پور در گفت و گو با روزنامه عصر اقتصاد با تاکید بر لزوم اجرای اصلاحات پارامتریک گفت: باید با اصلاح حاکمیت شرکتی و اصلاحات پارامتریک مثل افزایش سن بازنشستگی از ایجاد بحران های آتی برای صندوق های بازنشستگی جلوگیری کرد.
در این گزارش آمده است: در طول چند سال گذشته موضوع شرایط نامناسب صندوق‌های بازنشستگی یکی از چالش‌های عمده کشور بوده و کارشناسان و اقتصاددانان همواره هشدار می‌دادند که بحران مالی در صندوق‌های بازنشستگی می‌تواند اقتصاد ایران را با چالش زیادی مواجه کند. در حال حاضر، غیر از سازمان تامین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری، ۱۸ صندوق مستمری وجود دارد که فلسفه وجودی آنها، مبتنی بر آینده افراد بوده و اصطلاحا به صندوق‌های بین نسلی معروف شده‌اند. در این صندوق‌ها به دلیل افزایش سن امید به زندگی، پایین بودن سن بازنشستگی و افزایش تعداد بازنشستگان نسبت به شاغلین و در نتیجه برهم خوردن تعادل بین منابع و مصارف، صندوق‌ها توان پرداخت مستمری به بازنشستگان خود را ندارند و به نوعی به مرز بحران رسیده اند. اغلب کارشناسان معتقدند که مهم‌ترین مشکل صندوق‌های بازنشستگی، وجود مقررات غیرکارشناسی است که به افزایش هزینه‌های مالی و تعهدات صندوق‌ها منجر شده است و باید چاره ای اساسی برای جلوگیری از بحران بیشتر این صندوق‌ها اندیشیده شود.
یکی دیگر از کارکردهای صندوق‌های بازنشستگی، محلی برای ذخیره‌سازی کسورات بیمه‌ای است که عمدتا مبالغ بزرگی است که باید برای آن ها سرمایه‌گذاری شود. برهمین اساس، یکی از راهکارهای نجات صندوق‌ها از بحران فعلی خروج صندوق‌های بازنشستگی از بنگاهداری و ورود به بازار سهام است. اصولا منابع بازنشستگی برای اینکه بتواند با توجه به افزایش تدریجی دستمزدها در سال آینده پاسخگوی ذخایر باشند، باید سالانه ۳۰ درصد بازدهی داشته باشند که متاسفانه در حال حاضر بازدهی آنها تنها ۷ درصد است.
به همین منظور به سراغ “محمود شهشهانی پور” معاون امور اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری رفته و با وی به گفت وگو پرداختیم که ما حصل آن را در ادامه می خوانید.
“محمود شهشهانی پور” معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری در خصوص مشکلات صندوق های بازنشستگی و علل ورشگستگی آنها، گفت: واژه ورشکستگی برای صندوق های بازنشستگی به دلیل سوء برداشت و عدم موضوعیت، اشتباه و نامناسب به کار گرفته می شود.
وی افزود: درصندوق های بازنشستگی نسبت پوشش مناسب حدود ۵ نفر بوده و باید درقبال ۵ نفر شاغل یک نفر بازنشسته وجود داشته باشد، یعنی با پرداخت کسورات بیمه ای ۵ نفر شاغل، یک نفر مستمری دریافت کند، مشروط براینکه تمام کسورات به موقع به حساب صندوق واریز شود.
عدم واریز به موقع کسورات معضل صندوق های بازنشستگی
شهشهانی پور با اشاره به معضلات صندوق های بازنشستگی، ادامه داد: در ایران معضل صندوق های بازنشستگی به خصوص صندوق بازنشستگی کشوری به دلیل عدم واریز به موقع کسورات و باقی ماندن آن طی سال های مختلف نزد دولت ها است. از سوی دیگر، تصویب قوانین در حوزه بازنشستگی بدون در نظر گرفتن بار مالی، پیامدهای سنگین برای صندوق های بازنشستگی داشته است.
وی در ادامه تصریح کرد: صندوق های بازنشستگی نتوانسته اند در زمان مناسب از محل کسورات، سرمایه گذاری کنند، بنابراین، نباید نهادهایی که خودگردان نبوده اند را ورشکسته تلقی کنیم. اگر طی همه این سال ها وجوه مورد نظر در اختیار آن ها قرار می گرفت، اما با عدم بازدهی مناسب روبرو می شد، آن زمان می توانستیم عنوان ورشکسته را برای آن ها به کار ببریم.
برداشت دولت ها از منابع صندوق بازنشستگی
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری خاطرنشان کرد: از سال ۵۴ تاکنون به دلیل برداشت دولت ها از منابع صندوق بازنشستگی کشوری، این صندوق نتوانسته کسورات بیمه ای را منظم و به موقع دریافت کند.
مطالبه ۵۰ هزار میلیارد تومانی از دولت در بودجه ۹۷
شهشهانی پور ادامه داد: در بودجه سال ۹۷ مطالبات صندوق های بازنشستگی از دولت ۵۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
وی درخصوص الگوی متعارف صندوق های بازنشستگی در سایرکشورها گفت: در بسیاری از کشورها صندوق های بازنشستگی به صورت خصوصی اداره می شوند. در این کشورها کسورات بازنشستگی باید به موقع دریافت و سرمایه گذاری شود و در نهایت حدود ۷۰ درصد تعهدات آتی، مانده حساب سرمایه گذاری باشد. همچنین در هیچ کشوری تکیه بر بودجه دولتی و نفتی مرسوم نیست.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری افزود: در حال حاضر شرایط به گونه ای است، باید از بودجه عمرانی کاسته و به بودجه پرداختی به صندوق ها اضافه کنیم.
مالکیت ۴۰ درصدی سهام شرکت ها توسط صندوق های بازنشستگی
شهشهانی پور درخصوص خروج صندوق های بازنشستگی از بنگاهداری بیان داشت: در قانون برنامه پنجم و ششم تعیین شده که صندوق های بازنشستگی می توانند حداکثر ۴۰ درصد سهام هر بنگاهی را در مالکیت خود داشته باشند. طی سال های گذشته، بابت رد دیون یا سرمایه گذاری هایی که مزیت ندارند، سهام اندک حدود ۲۶۰ شرکت به صندوق بازنشستگی کشوری واگذار شده که صندوق در ۱۸۷ شرکت آن بالای یک درصد سهام در اختیار دارد و حدود ۷۰ شرکت نیز صندوق حق تصمیم گیری و درنتیجه حق رای بالا در مجامع آن ها ندارد.
ضرورت ساماندهی پرتفوی صندوق های بازنشستگی
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری ادامه داد: در حال حاضر تصمیم بر این است که به واسطه تجویز قانونی و تدبیری که برای اصلاح پرتفوی صندوق ها در نظرگرفته شده است، برای بهبود وضعیت درآمدی پرتفوی این صندوق ها ساماندهی لازم انجام شود که در این خصوص وزیر کار نیز هر هفته موضوعات را رصد می کند.
دارایی ۱۶ هزار میلیارد تومانی صندوق بازنشستگی کشوری
وی با اشاره به سهام صندوق بازنشستگی کشوری اظهار داشت: در صندوق بازنشستگی کشوری باید سهامی در اختیار داشته باشیم که دارای مزیت باشد، متاسفانه بسیاری از سهام ما فاقد مزیت هستند. در صندوق بازنشستگی کشوری ۱۶ هزار میلیارد تومان سهام و دارایی شرکتی در اختیار داریم که بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان آن در بازار سرمایه و مابقی آن خارج از این بازار است.
وی بیان داشت : باید از بنگاه های کم بازده، کم مزیت و رو به افول خارج شده و با بهبود کنسرسیوم های بزرگ به ساماندهی پرتفوی صندوق بپردازیم. به عنوان مثال؛ درکاشی و سرامیک بخش خصوصی فعالیت خوبی داشته و دیگر نیازی به دخالت ما نیست.
بحران صندوق های بازنشستگی ادامه دار نیست
شهشهانی پور با اشاره به ادامه وضعیت بحران در صندوق های بازنشستگی خاطرنشان کرد: بحران فعلی صندوق های بازنشستگی ادامه دار نخواهد بود؛ چرکه مقام عالی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با رصد به موقع موضوع، ساماندهی بنگاه ها را مورد توجه قرار داده و به طور قطع این وضعیت بهبود خواهد یافت.
وی افزود: در ایران سن امید به زندگی بالا رفته و درحال حاضر به ۷۵ سال رسیده است؛ بنابراین با توجه به سن پایین بازنشستگی در کشور، اشخاص سال های زیاد باقیمانده عمر را مستمری دریافت می کنند.
شهشهانی پور ادامه داد: به دلیل افزایش جمعیت و پایین آمدن درآمدهای نفتی، وضعیت پرداخت ها درصندوق بازنشستگی دچار مشکل شده است.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری اظهار کرد: “مکنزی” یکی از بهترین مشاوران دنیا است که به بررسی و مقایسه وضعیت صندوق بازنشستگی کشوری در ایران با سایر صندوق ها در دنیا پرداخته و بسته ای از اقدامات اصلاحی را به ما پیشنهاد داده است. “مکنزی” ۲۸ تصمیم گرفته شده برای صندوق بازنشستگی کشوری را ارزیابی دقیق کرده که بسته پیشنهادی این نهاد بین المللی در ۳۰۰ نسخه تهیه شده و به نمایندگان و نهادهای تصمیم گیر ارائه و مورد مطالعه قرار گرفته است. نتیجه و خلاصه این مطالعات و ارزیابی ها «اصلاحات پارامتریک» است که باید انجام شود.
لزوم تغییر سن بازنشستگی برای جبران بحران صندوق های بازنشستگی
شهشهانی پور درخصوص مشکلات بودجه آتی کشور، گفت: در ایران با افزایش مشکلات صندوق ها از بودجه عمرانی کاسته شده و به بودجه جاری اضافه شده که درنتیجه آن، شاهد رشد و توسعه کمتری خواهیم بود. باید با اصلاح حاکمیت شرکتی و اصلاحات پارمتریک مثل افزایش سن بازنشستگی از ایجاد بحران های آتی جلوگیری شود؛ به همین منظور اصلاحات لازم برای صندوق های بازنشستگی کلید خورده که امیدواریم به نتیجه برسد.
تاکید نمایندگان مجلس بر ضرورت تجمیع صندوق های بازنشستگی
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری با اشاره به تجمیع صندوق های بازنشستگی گفت: تجمیع صندوق های بازنشستگی مدنظر برخی نمایندگان مجلس است. موافقان این دیدگاه معتقدند که درنتیجه آن، چندین صندوق تبدیل به یک صندوق شده و این کار بار مدیریتی را کاهش می دهد. البته با توجه به متفاوت بودن نوع صندوق های بازنشستگی و تفاوت وابستگان و تعهدات آن ها، تجمیع صندوق های بازنشستگی نیاز به اقدامات کارشناسی دقیقی دارد.
سرمایه گذاری ۱۰ هزار میلیاردتومانی صندوق دربازار سرمایه
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری با اشاره به فعالیت صندوق بازنشستگی کشوری در بازار سرمایه اظهار داشت: صندوق بازنشستگی کشوری ۱۰ هزار میلیارد تومان در بازار سرمایه، سرمایه گذاری کرده است که بازدهی بورس نسبت به جاهای دیگر بهتر بوده و مفتخریم که درصندوق بازنشستگی کشوری ساز و کار حراست از دارایی های بازنشستگان در هلدینگ مالی صندوق ایجاد شده و این هلدینگ متولی رصد سرمایه گذاری در بورس شده است.
شهشهانی پور بیان داشت: از خرداد ماه سال گذشته در شرایطی که بورس دارای نوسان بود، عملیات سبدگردانی و رصد را شروع کردیم. درآن مقطع، جمع دارایی های بورسی صندوق ۸۵۰۰ میلیارد تومان بود که این رقم در۳۰ مهرماه امسال به دلیل جلوگیری به موقع از افت سهام صندوق، به ۱۰ هزار میلیارد تومان رسید.
معاون امور اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری با مقایسه عملکرد این صندوق با سایر بازیگران بزرگ اقتصادی، افزود: در برخی از شرکت ها شاهد افزایش دارایی و در برخی دیگر با افت منابع و دارایی مواجه بودیم که خوشبختانه در مورد صندوق بازنشستگی کشوری ۱۵۰۰ میلیارد تومان به دارایی های صندوق اضافه شد.
وی با اشاره به هلدینگ های زیرمجموعه صندوق بازنشستگی کشوری ادامه داد: در صندوق بازنشستگی کشوری ۶ هلدینگ وجود دارد که هدف گذاری شده با خروج از هلدینگ های کم مزیت، این تعداد به ۳ هلدینگ بزرگ کاهش یابد.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری با اشاره به واحدهای زیانده در صندوق بازنشستگی کشوری بیان داشت: برای خروج از واحدهای زیانده، کمیته تدوین دستورالعمل تشکیل شده که در آن ۵ شیوه شامل انحلال، ادغام، تهاتر، فروش در بازار سرمایه و تفویض مدیریت در نظرگرفته شده است. با استفاده از این ۵ روش، شرکت های زیانده فروخته شده یا با یک واحد بهتر ادغام می شود تا در این شرایط صندوق ضرر نکند.
بهبود حاکمیت شرکتی تا مردادماه سال آینده
شهشهانی پور درخصوص برنامه های آتی صندوق بازنشستگی کشوری برای بازنشستگان، خاطرنشان کرد: در حال حاضر برای رفاه و خدمت بیشتر به بازنشستگان تحت پوشش در حوزه مالی، ارائه سهام بیمه ملت و همچنین فروش خودروی لیزینگی ارائه شده است. همچنین براساس تاکید وزیر رفاه برای بهبود سبد درآمدی بازنشستگان از محل سهام، به دنبال راهکار حقوقی در این زمینه هستیم که امیدواریم خدمات بیشتر و سبد درآمدی بهتری به بازنشستگان تحت پوشش ارائه کنیم.
معاون اقتصادی و سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کشوری در پایان یادآور شد: همکاران صندوق بازنشستگی کشوری با برگزاری جلسات مستمر در خصوص اجرای پروژه حاکمیت شرکتی تلاش های فراوانی انجام داده اند و این نوید را می توان داد که این پروژه دوساله تا مرداد ماه سال آتی اجرا و حاکمیت شرکتی در سطح صندوق بهبود یابد.
منبع: روزنامه عصر اقتصاد، سه شنبه ۲۴ بهمن ۹۶
