نیازمند گفتگوی اجتماعی در حوزه بازنشستگی هستیم
نویسنده کتاب «بازاندیشی در راهبردهای نظام بازنشستگی» عنوان کرد: در این کتاب سعی شده از کلمه بحران بازنشستگی اجتناب شود، چراکه تجربه نشان داده هر زمان کلمه بحران برای موضوعی به کار رفته به دنبال آن راهکارهایی عجولانه و بدون کارشناسی ارائه شده که نه تنها مشکلات را حل نکرده بلکه بعد از گذشت چند سال باعث افزایش مشکلات شده است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، آرش نصر اصفهانی، با تاکید براینکه سیاست گذاری اجتماعی در هر حوزه ای مبتنی بر یکسری ارزش های بنیادی است، افزود: اصلاح نظام بازنشستگی از جمله موضوعات مناقشه انگیز مباحث مربوط به سیاست گذاری اجتماعی است. دیدگاه مختلف، ماهیت و علل شکل گیری، مسئله را به صورت های مختلف مطرح و راه حل های مختلفی را برحسب پیش فرض های نظری خود ارائه می دهند. با توجه به نوع رویکرد، شیوه برساخت مسئله و انتخاب راه حل ها متفاوت خواهد بود.
وی درادامه به رویکردهای اصلی و حاکم در اصلاح سیاست گذاری برای نظام بازنشستگی اشاره کرد و گفت: صاحب نظران با توجه به رویکردهای مختلف در سیاست گذاری اجتماعی، سه روایت متفاوت از سالمند شدن جمعیت و چگونگی مواجهه با این پدیده را از یکدیگر تفکیک و نحوه برخورد با این مسائل و راه حل های برون رفت از آن را بیان کرده اند. این رویکردها با توجه به شرایط موجود به سه دسته بحران و برابری بین نسلی، ثبات اجتماعی و همبستگی و شهروندی اجتماعی و تامین پایه تقسیم شده است.
نصر اصفهانی افزود: رویکرد اول موضوع اصلاح نظام بازنشستگی را روایتی مبتنی بر بحران می داند. در این روایت، نظام های بازنشستگی هم به سبب روند افزایش جمعیت سالمندان و هم تغییرنکردن ماهیت نظام های بازنشستگی، باوجود گذشت چندین دهه از ظهور آن ها، دچار بحران هستند. نهادهایی چون بانک جهانی و بسیاری از موسسات مالی و بیمه ای در جهان طرفداران این رویکرد هستند. ازمنظر این گروه نظام های بازنشستگی انعطاف ناپذیربوده و هزینه های فراوانی برای جوامع جدید ایجاد کرده اند و بنابراین، زمان تجدید نظر در شیوه فعالیت آن ها رسیده است.
وی تصریح کرد: رویکرد ثبات اجتماعی و همبستگی، برخلاف رویکرد قبلی، سیاستگذاران را به آرامش فرا می خواند. این رویکرد ازسوی نهادهای طرفدار تامین اجتماعی مانند سازمان جهانی کار یا اتحادیه بین المللی تامین اجتماعی (ISSA) حمایت می شود. از منظر این رویکرد، نظام های بازنشستگی هرجا مجال رشد داشته باشند در ایفای نقش خود موفق هستند. از این منظر نظام های بازنشستگی صرفا ابزار انتقال درآمد نیستند، بلکه انسجام اجتماعی را درمقیاسی بزرگتر در جوامع نهادینه می کنند.
این نویسنده و پژوهشگر اجتماعی اضافه کرد: درنتیجه نظام های بازنشستگی تجسم تعهد به ثبات و آرامش اجتماعی هستند و این کار را از طریق از میان بردن تناقض میان سرمایه داری و شهروندی انجام می دهند. نظام های بازنشستگی نه تنها با ازمیان بردن فقر در سنین سالمندی نارضایتی های اجتماعی را کاهش می دهند بلکه برای اقتصاد نیز روابط پایدار صنعتی و نیروی کار با مهارت و با انگیزه فراهم می کنند.
نصر اصفهانی با اشاره به رویکرد سوم یا رویکرد شهروندی اجتماعی و تامین پایه گفت: این رویکرد برخلاف دو دیدگاه قبلی به طور فعال در عرصه عمومی از ادعاهای خود دفاع می کند. این رویکرد تقریبا حاشیه ای است و سازمان های مردم نهاد وابسته به آنچه جنبش های اجتماعی جدید خوانده می شوند، دانشگاهیان و برخی سیاست مداران از جمله هواداران این رویکرد هستند.
وی ادامه داد: در این رویکرد، چگونگی تبعیض علیه سالمندان روایت می شود که سبب شده جوامع امروز برای همه افراد محل نامناسب برای زندگی باشد. این رویکرد بر این مسئله تاکید دارد که باید نگرش جامع تر و فراگیر تر در سیاست گذاری اجتماعی به صورت عام و در نظام بازنشستگی به صورت خاص، جایگزین جهت گیری های کنونی شود. از نگاه این گروه هدف سیاست گذاری اجتماعی تنها فراهم کردن سطح مناسب درآمد، ایجاد توازن در هزینه ها و رشداقتصادی نیست، بلکه هدف بنیادی هر سیاست گذاری اجتماعی، باید تضمین خود تحقق بخشی و ارتقای استقلال و خود آیینی همه شهروندان از هر سن، جنس، قومیت و وضعیت سلامت و پیشینه اقتصادی و اجتماعی باشد.
نویسنده کتاب «بازاندیشی در راهبردهای نظام بازنشستگی» با تاکید بر اینکه مساله بازنشستگی باید به صورت یک گفتگوی عمومی مطرح شود، گفت: این مساله تک تک شهروندان است و پیشنهاد می کنم صندوق بازنشستگی کشوری در حوزه مسئولیت های اجتماعی خود که با تمامی شهروندان به نوعی درارتباط است، تلاش کند این موضوع را به گفتگوی عمومی تبدیل کند تا افراد متوجه باشند که نظام بازنشستگی در چه شرایطی است، چه راه حل هایی وجود دارد و هرکس باید چه هزینه هایی برای برون رفت ازاین مسئله متحمل شود تا بدین وسیله مردم از پیامدهای قانون هایی که تصویب می شود آگاه باشند.
نصر اصفهانی تاکید کرد: بسیاری افراد بازنشسته در دوران بازنشستگی به فعالیت های هنری، داوطلبانه، کارآفرینی و اشتغال زایی می پردازند، اما به فراوانی در رسانه ها، کتابها و تصاویر و هرجا سخن از بازنشستگی به میان آمده از عکس سالمندان عصا به دست یا سالمندان افسرده ای که در پارک ها نشسته اند استفاده می شود که این باعث ایجاد حس رخوت و ناامیدی و کسالت برای این دوران از زندگی است که باید دیدگاه ها نسبت به دوران بازنشستگی و حتی سالمندی تغییر کند.
