اضطراب و افسردگی سالمندان آسایشگاه‌ها از دیگران بیشتر است
نتایج یک مطالعه علمی نشان می دهد که میزان اضطراب و افسردگی در میان سالمندان ساکن آسایشگاه های سالمندان بیش از سالمندان ساکن منزل است.
به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل صندوق بازنشستگی کشوری، نتایج مطالعه جمعی از محققان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کشور با عنوان «بررسی مقایسه ای استرس، اضطراب و افسردگی در سالمندان ساکن آسایشگاه و ساکن منزل» که قرار است در مجله علمی-پژوهشی سالمند منتشر شود، نشان می‌دهد: استرس، اضطراب و افسردگی در سالمندان ساکن آسایشگاه بیشتر از سالمندان منزل است و به همین دلیل مشارکت خــانوادگی برای ایجاد رفــاه و آســایش روانــی، پوشش بیمه‌ای مناسب، ایجاد مراکز مراقبتی و خدمت رسانی روزانه و حمایت از مراقبت دهندگان خانوادگی برای رسـیدن بـه سطح بالاتری از بهداشـت روان در ایـن گـروه می‌تواند موثر باشد.
این مطالعه که توسط چهار نفر از پژوهشگران کشور، به سرپرستی دکتر سید جلال یونسی دانشیار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، روی ۴۳۶ سالمند تهرانی شامل ۲۱۸ سالمند ساکن منزل و ۲۱۸ سالمند ساکن آسایشگاه سالمندان اجرا شده، حاکی از آن است که محیط زنـدگی سـالمندان، عاملی بـسیار مهـم و تأثیرگـذار در سـلامت و طـول عمـر این گروه از جامعه است.
نتایج بدست آمده در این مطالعه نشان می دهد: متغیرهای روانی- اجتماعی موجود در بافت زندگی مرتبط با محل سکونت سالمندان همچون احساس تعلق و پذیرفته شدن، احساس مفید و موثر بودن، مراوده های اجتماعی صمیمانه تر و مسئولیت زندگی روزمره بیشتر، احساس حمایت شدن و دارا بودن نقش های اجتماعی مثبت و مفید در ارتباط با همسر، فرزند، داماد و عروس و نوه های سالمندان ساکن خانواده، احساس ارزشمندی که زمینه ساز افزایش عزت نفس و امید بیشتر به زندگی در سالمندان ساکن منزل شود؛ همگی در ایجاد تفاوت مشاهده شده در بین دو گروه مقایسه شده سهم بسزایی داشته اند.
از سوی دیگر، این پژوهشگران نتیجه گرفته اند که عواملی مثل دور بودن از خانه به عنوان محلی که یادآور خاطرات گذشته است، احساس طرد شدن از سوی فرزندان، کمبود توجه و محبت دریافت شده از سوی عزیزان، احساس حسرت ناشی از این ایده که گذشته و آنچه در ارتباط با خانواده و فرزندان انجام داده اند نفعی به حال امروزشان نداشته و تبعات محدود کننده ناشی از کاهش یا از دست دادن نسبی سلامت جسمی و افزایش وابستگی به دیگران برای انجام امور فردی از جمله دلایلی است که به شیوع افسردگی، اضطراب و استرس در میان سالمندان ساکن آسایشگاه دامن می زند.
اجرای انواع مدل های مراقبتی مبتنی بر جامعه نظیر مراکز نگهداری و توانبخشی روزانه، خدمات مراقبت در منزل، بیمه‌های تکمیلی برای سالمندان، حمایت اقتصادی و اجتماعی از مراقبان خانوادگی، انجام مراقبت های دوره ای رایگان در خانه های بهداشت و مراکز سلامت، ایجاد سیستم خدمات درمانی در منزل، مناسب سازی فضاهای عمومی برای مستقل و فعال بودن سالمندان، ایجاد تسهیلات لازم جهت بهره گیری از خدمات و تجربیات مفید سالمندان در جامعه، گسترش آموزش سالمندان، ایجاد امکانات رفاهی تفریحی و ایجاد انجمن های سالمندان از جمله اقداماتی است که می توان برای بهبود شرایط سالمندان اجرا کرد.
همچنین این گروه از محققان پیشنهاد کردند: فراهم آوردن شرایط حضور سالمندان در مراکز و مکان های آموزشی مثل مهدکودک ها، مدارس و دانشگاه ها، کتابخانه ها، موزه ها وغیره به منظور ایجاد تقویت ارتباط میان نسلی و ایجاد نگرش مثبت نسبت به سالمندان در میان کودکان و نوجوانان و جوانان، و همچنین استفاده از سالمندان به عنوان مشورت دهنده یا هر نقش حمایتی و هدایتی متناسب با توانایی‌ها و علایقشان می تواند به بهبود احساس کفایت و کارآمدی و تقویت اعتماد به نفس و بازیابی استعدادهای سالمندان کمک کند.
این محققان معتقدند که خانه های سالمندان نیز می‌توانند برای کاهش اضطراب، استرس و افسردگی و ایجاد فضای شادتر در میان سالمندان از خدمات توان بخـشی روانـی، شـامل گروه درمانی‌های روانشناختی مثل خاطره گویی و معنادرمانی، کلاس‌های آموزشی حـل مساله و تقویت حافظه، خدمات مربـوط بـه بهبـود برنامـه هـای اوقات فراغت ازجملـه بـازی‌هـای گروهـی، ورزش، تـورهـای سـیاحتی زیـارتی، خـدمات اجتمـاعی و مـددکاری استفاده کنند.
قرار است مقاله «بررسی مقایسه ای استرس، اضطراب و افسردگی در سالمندان ساکن آسایشگاه و ساکن منزل» که در مرحله پیش انتشار قرار دارد، در فصلنامه «سالمند: مجله سالمندی ایران» بزودی منتشر شود.
