علائم هشدار اولیه برای اختلالات حافظه و آلزایمر

یک دکترای تخصصی سالمندی با بیان اینکه اختلالات حافظه یکی از مشکلات دوران سالمندی است، گفت: باید بدانیم که با افزایش سن، حتی وقتی به بیماری شناخته شده ای هم مبتلا نباشیم، درجاتی از ضعف حافظه را داریم و ازطرفی طیف بسیار وسیعی از بیماری ها هم هستند که می توانند باعث اختلال حافظه در فرد سالمند شوند که البته در صدر آنها بیماری آلزایمر قرار دارد.

 

دکتر «زهرا روشنی» در گفتگو با خبرنگار اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، گفت: در اختلال حافظه ای که مرتبط با سن باشد و بیماری در آن وجود نداشته باشد، تغییراتی در حافظه فرد بروز می کند اما هرگز شدت این تغییرات به حدی نیست که در فعالیت روزمره فرد سالمند اختلال ایجاد شود.

او افزود: اگر میزان اختلال به حدی باشد که باعث شود فرد نتواند به امور روزمره اش بپردازد و نتواند زندگی اش را بچرخاند، باید به فکر یک بیماری در فرد سالمند باشیم.

روشنی با اشاره به اینکه علائمی هستند که با مشاهده آنها در فرد سالمند حتما باید به پزشک مراجعه کرد، گفت: با بروز این علائم حتما باید شک کنیم که نکند این اختلال حافظه، اختلال حافظۀ مرتبط با سن نیست و شروع بیماری های مربوط به حافظه است و حتما باید فرد سالمند را نزد پزشک ببریم.

 

نشانه های هشدار

این پزشک متخصص در حوزه سالمندی ادامه داد: اگر سالمند اشیا را جابجا بگذارد، مثلا لباسش را در یخچال بگذارد، یا ساعتش را در قندان بگذارد یا پولش را در قندان بگذارد و مرتب به اعضای خانواده تهمت دزدی بزند که وسایلش را برداشته اند، این یک نشانه هشدار است.

وی افزود: علامت دیگر این است که فرد کارهایی را که قبلاً به خوبی انجام می داده، دیگر نتواند انجام دهد؛ مثلا خانم کدبانویی که فراموش می کند ادویه مناسب را به غذاهایش بزند و اعضای خانواده می گویند مادرمان دستپختش بد شده یا خانمی مثلا ۲۰ نفر مهمان دارد، ولی فقط برای دو نفر غذا درست کند و دیگر نتواند امور منزلش را مدیریت کند.

روشنی درباره نشانه دیگری که باید برای درنظر گرفتن احتمال ابتلای اولیه به اختلالات حافظه مورد توجه قرار گیرد، به بروز ویژگی های شخصیتی تازه اشاره کرد و گفت: ممکن است فرد ویژگی های شخصیتی پیدا کند که قبلاً نداشته است؛ مثلا کسی که خیلی شجاع بوده، و خیلی نظم داشته، الان خیلی بی نظم یا خیلی ترسو شده است، روی امورش تمرکز ندارد و دیگر شخصیت سابقش را ندارد.

او بی اعتنایی به مسائل پزشکی را به عنوان یکی دیگر از نشانه های هشدار برشمرد و گفت وقتی فرد نسبت به مسائل و مشکلاتش بی اعتنا شود، باید نسبت به رفتارهایش حساسیت بیشتری نشان بدهیم؛ مثلا اگر دیدیم کسی که نسبت به مسائل پزشکی اش خیلی دقیق بوده و حساسیت نشان می داده، دیگر آن وسواس را ندارد و پیگیر مسائل خودش نیست، باید او را نزد پزشک متخصص ببریم.

وی گفت: اگر فرد سالمند فصول سال را از یاد ببرد و مثلاً در فصل سرد با لباس کم بیرون برود یا در تابستان چند لباس را روی هم بپوشد، یعنی دارد کم کم دچار اختلالات مرتبط با حافظه می شود.

او به عنوان علامت هشدار دیگر، به شیوه سخن گفتن فرد اشاره کرد و گفت: برخی نشانه ها در سخن گفتن فرد دیده می شود؛ مثلاً فرد نمی تواند واژه های ساده را به کار ببرد و می خواهد با استفاده از لغات غیرمعمول آن واژه ساده را جایگزین کند. درنتیجه ممکن است صحبت کردنش دیگر چندان قابل درک نباشد.

یکی از علامت های دیگر برای اختلالات حافظه ازنظر این متخصص سالمندی، از دست دادن حافظه اخیر است. او در این باره توضیح داد: مثلا وقتی که کسی اسم نوه اش را فراموش کند ولی اتفاقات خیلی دور زندگی اش را به خاطر بیاورد؛ یعنی حافظه دورش دست نخورده باقی مانده باشد ولی حافظه اخیرش دچار اشکال شده باشد و مرتب سوالات تکراری از ما بپرسد.

او به گوشه گیری هم به عنوان یکی دیگر از نشانه های هشدار اشاره کرد و گفت: اگر فردی که پیش از این بسیار فعال بوده و مشارکت اجتماعی زیادی داشته، به یک باره گوشه گیر و منزوی شود و تمایلی به هیچ نوع مشارکت اجتماعی نداشته باشد، باید نگران وضعیت سلامتی اش باشیم و در اولین فرصت او را نزد پزشک ببریم.

روشنی تاکید کرد: اینها جزو علائمی هستند که اگر در سالمندی دیدیم حتما باید او را نزد پزشک ببریم و نباید اینها را به سالمندی طبیعی نسبت بدهیم و نباید با این فکر که اینها جزو علائم طبیعی پیری و سالمندی است، آنها را نادیده بگیریم.

 

تعریف سالمندی

این متخصص سالمندی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به معنای واژۀ «سالمندی» گفت: بر اساس تقسیم بندی سازمان جهانی بهداشت، در کشورهای در حال توسعه مثل کشور ما، سن سالمندی از ۶۰ سالگی آغاز می شود.

او افزود: بر اساس این تقسیم بندی، از ۶۰ تا ۷۴  سالگی را سالمند جوان، از ۷۵ تا ۹۰ سالگی را سالمند میانه و از ۹۰ سالگی به بالا را سالمند پیر می نامیم.

وی با بیان اینکه در کشورهای توسعه یافته سن سالمندی از ۶۵ سالگی به بعد آغاز می شود، تاکید کرد: سالمندی مترادف با بیماری نیست و نباید فکر کنیم که هرکس سالمند می شود، لزوما با انواع بیماری ها دست و پنجه نرم می کند اما به دلیل تغییراتی که در سیستم های مختلف بدن پیش می آید ممکن است در این سنین ریسک بروز برخی بیماری ها در افراد افزایش یابد.