معرفی کتاب:

این کتاب ازجدیدترین تالیفات منتشرشده در حوزه فرهنگ و تاریخ استان کوه گیلویه و بویراحمد بوده و حاصل چندین سال مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات میدانی مولف بوده است.

مطالعه این کتاب به چه کسانی پیشنهاد میشود؟

دانشجویان رشته های تاریخ ، مردم شناسی ، ادبیات عامه و علاقمندان فرهنگ بومی استان کوه گیلویه وبویراحمد

بخشی از کتاب:

تاریخ مجموعه ای از حوادث فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و رویدادهایی است که در گذشته و در زمان و مکان زندگی انسانها و در رابطه با آنها رخ داده است .این رویدادها شامل اموری از قبیل کردارها و دستاوردهای مادی و معنوی بشر و آنچه که گفته، اندیشیده و عمل کرده، میگردد .شناخت جایگاه یک منطقه در دورانهای گذشته جز با مطالعه جغرافیای آن منطقه در بستر تاریخی امکانپذیر نیست .

ذکر تاریخ نباید فقط شامل حوادث خونین، یغماگری و بینظمی باشد؛ بلکه قسمت عمده ی آن قضاوت در پیکر اجتماع و طرز زندگانی و کارهای دیگر مردم است که نیک و بد آن را سنجیده و مورد قضاوت قرار دهیم . از سویی نامهای جغرافیایی واژگانی هستند که در طول تاریخ برای نامیدن یک مکان ساخته شده و به کار رفته است .بررسی این نامها از دیدگاه زبانشناسی تاریخی میتواند ما را در به دست آوردن آگاهی هایی از تاریخ یا زبان و فرهنگ مردمان ساکن در آن ناحیه یاری دهد. شناخت نامها به بررسی تاریخ اجتماعی و فرهنگی کمک میکند، زیرا یک نام هم شاخص و معیار شناخت است و هم از یک واقعیت تاریخی، اجتماعی و فرهنگی سخن میگوید.

با مطالعه نامهای جغرافیایی، میتوان تحولات سیاسی، اجتماعی و مهاجرت و تبعیـد اقـوام را که در طول تاریخ ایران بسیـار شاهد آن بودهایم ردیـابی کرد. یا میتوان اطلاعاتی از قوم وطایفه، زبان، گویش محلی، آداب و سنتها و نحوه زندگی آنها به دست آورد .جای نامها درگذشتهای دور، توسط مردمان، ساکن در نواحی گوناگون وضع شده اند و سالها بدون تغییر، یا با تغییر، همگام با تحولات اجتماعی، در جوامع بکار رفته اند .از این رو دگرگونیها و تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هم در نامگذاری تاثیر دارد و بر اساس تغییرات نامها میتوان تغییر و تحول جامعه را بررسی کرد، از این رو برای بررسی جای نامها، باید به عوامل فرهنگی و تاریخی گوناگون رخ داده در آن منطقه، چه مربوط به ناحیه کوچک و چه در پیوند سرزمینی در وسعت یک کشور یا قلمروی تاریخی و فرهنگی آن فراتر از مرزهای سیاسی توجه نمود. بنابراین جای نامهای تاریخی بخش مهمی از میراث فرهنگی به شمار میروند که به” تاریخ زنده”شهرت یافته اند. در این رهگذر منابعی که در خصوص تاریخ و جغرافیای کهگیلویه و بویراحمد و ایلات آن در دوره های مختلف توسط نویسندگان و تاریخ نگاران فرهیخته به رشته تحریر در آمده و در دسترس علاقه مندان قرارگرفته، بیشتر به جنبه گفتمان شفاهی و کمتر به اسناد توجه شده است .اگر هم در برخی از نوشته ها مدرک، سنـد و عکس نوشتهای ارائه شده است، مربوط به اواخـر دوران حاکمیت قاجـار( احمدشـاه ۱۳۰۴هـ.ش) تا دوره ی پهلوی اول و دوم (سال۱۳۵۷هـ .ش)بوده است .دراین نوشتار، وجوه مختلف نامگذاری با استفاده از منابع مختلف ذکر گردیده و قواعد و اصولی برای نامگذاری برشمرده شده است، از جمله :

۱-هیچ نامی هرچه باشد و هر جایی که بدان نامبردار شده باشد، بیدلیل و بی معنی نیست .

۲-راه تحقیق در شناخت نام امکنه، تحقیق زبانشناسی، شناخت محل و سابقه تاریخی آن محل و پیداکردن ریشه واژه در صورتهای کهن و میانه زبان فارسی است .

۳-ترکیب واژهای عربی یا ترکی با واژه دیگر فارسی نشان دهنده این است که واژه سابقه باستانی ندارد و بعد از نفوذ اعراب و تسلط ترکها پیدا شده است .

۴-اطلاق نام ساکنان محل به محل، از باب اطلاق نام حال به محل بسیار رایج است.

۵-تلفظ رایج محل میتواند کلیدی برای حل مشکل وجه تسمیه باشد.

بنابراین کتـابی کـه تحت عنوان “ساختار سیـاسی، اجتماعی و فرهنگـی طوایف و عشـایرکهگیلویه و بویراحمد در سرزمین ایران با تکیه بر تاریخچه ای از “قوم رئیس در شهرستان دنا”تقدیم حضور خوانندگان ارجمند خواهد شد.کتابی است تاحدودی مستند و تاریخی که بر اساس منابع مکتوب و تحقیقات میدانی و بر پایه ی سه محور ملی، استانی و منطقه ای توسط نگارنده، در چهار مجلد به شرح زیر تهیه، تدوین و ارایه شده است:

جلد اول؛ شامل فصل اول تا ششم، مروری بر چگونگی ساختار سیاسی، اجتماعی و اداری  ایران زمین قبل از اسلام و بعد از انقلاب اسلامی۱۳۵۷

جلد دوم؛ شامل فصل هفتم تا دهم، ساختار ایلات و طوایف جامعه عشایری ایران به ویژه منطقه ی کهگیلویه و بویراحمد تا پایان تحقیقات میدانی و تجزیه و تحلیل دکتر لفلر اطریشی در ارتباط با ایل بویراحمد.

جلد سوم؛ فصل یازدهم تا پانزدهم، قوم لر و تقسیمات آن با تکیه بر ایلات کوه گیلویه و بویراحمد از دوران صفویه تا پهلوی ها.

جلد چهارم؛ شامل فصل شانزدهم تا بیست وچهارم، دربرگیرنده ی ساختار سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان دنا به مرکزیت سیسخت، تاریخچه و شجره قوم رئیس، مروری بر گذشته ایلات قدیمی برایی و نویی و مونوگرافی ایل رئیس برایی در منطقه ی دمرود بویراحمدسفلی، کتابشناسی و ذکر منابع و مأخذ مجموعه مجلدات پایان بخش این جلد از کتاب پیش روی میباشد.

از این رو یکی از اهداف در تألیف آن، آگاهی بخشی به همتباران و تلاش در جهت ارائه پاسخ به برخی از پرسشهای آنان در خصوص “قوم رئیس در شهرستان دنا” و مردم طوایف هم عصر و شناخت هویت آبا و اجدادی خود در گذر تاریخ کهگیلویه و بویراحمد سردسیری سفلی میباشد .

لذا در این نوشتار ضمن مروری بر ساختار سیاسی، اجتماعی، اداری، فرهنگی وچگونگی تقسیمات کشوری و دیوان سالار ی در ایران، تعاریفی از واژه های ضروری از قبیل “ایل”، “قبیله”، “سرپرست” و پاره ای اصطلاحات مرسوم در جوامع مختلف ایلیاتی، ساختار سنتی و شاخه بندی در ساختار اجتماعی و هرمی چند ایل آورده شده است .ادامه بحث و تحقیق شمه ای از سیر تاریخی سلسله های حکومتی زندیه، قاجاریه، موجودیت ایل برایی و فراز و فرود آن در گذر زمانی این دوره ها، چگونگی نحوه انتصاب حکام و والی در”کهکیگویه و بویراحمد” و نوشته های برخی از نویسندگان استان پیرامون ظهور و سقوط “محمدعلی خان و بهزادخان برایی دمرودی” در این دوران پر فراز و نشیب، ذکر شده است .نامنامه مربوط به ایلات و طوایف در استان کهگیلویه و بویراحمد که با استفاده از مطالعات کتابخانه ای تهیه و تدوین شده است،
حجم بیشتری از محتوای کتاب را دربر گرفته است .بخشهای پایانی به سیر تحولا ت سیاسی، اداری، اجتماعی در دوران انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و همچنین ترسیم و تشریح شجره مردمی “ایل برایی”و نمونه ای از اسناد و مدارک مرسوم آن زمان و عکسهای در دسترس از بزرگان و نخبگان محلی و ذکر منابع و مأخذ، پایان بخش نوشته پیش رو است.