به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل صندوق بازنشستگی کشوری، ژونگ‌یوان لیو در مجلۀ فارن‌پالیسی نوشت: این روند به معنای پایان برتری نسبی چین در نیروی کار ارزان و ماهر و رشد چالش مالی دلهره‌آور مراقبت از گروه جمعیتی است که به‌سرعت رو به سالمندی می‌رود.
حتی اگر ابتکارات شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری، برای بهره‌برداری از نیروی کار موفقیت‌آمیز باشد، در برابر کمبود بودجه نظام تأمین اجتماعی و بازنشستگی چین، کاری از پیش نخواهد برد. آکادمی علوم اجتماعی چین در سال ۲۰۱۹ هشدار داده است که با کاهش نسبت تعداد کارکنان به بازنشستگان، عمر صندوق ملی تأمین اجتماعی این کشور که در سال ۲۰۰۰ برای تأمین مالی تعهدات بازنشستگی آینده چین تأسیس شد، احتمالاً تا سال ۲۰۳۵ به پایان خواهد رسید.
نظام جامع تأمین اجتماعی و بازنشستگی چین، شامل بیمه سالمندی، حقوق بازنشستگی، پوشش بیماری‌ها، مزایای ناشی از آسیب‌های شغلی و حمایت‌های زایمان است و بیش از سه دهه است که دولت در تلاش است تا از مدل قدیمی اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده که در آن حقوق بازنشستگی به‌طور کامل از طریق بنگاه‌های دولتی پرداخت و تضمین می‌شد، به مدلی که مناسب اقتصاد روز باشد، تغییر رویه بدهد.
پس از طی روند 40 ساله اصلاحات در نظام بازنشستگی چین، در پایان 2022، حدود 1.05 میلیارد نفر از چینی‌ها تحت پوشش نظام بیمه‌ای و بازنشستگی قرار گرفتند و چیزی حدود 350 میلیون نفرِ باقیمانده افراد زیر 16 سال هستند.
پوشش بیمه‌ای این تعداد زیاد از مردم دستاوردی چشمگیر است اما نظام بازنشستگی این کشور با چالش‌های بزرگی روبرو است؛ اولین چالش بالابودن نرخ سهم کارفرما در صندوق بازنشستگی این کشور است. سقف این نرخ، پس از شش بار کاهش در میانۀ سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، به ۱۶ درصد کاهش یافته که هنوز بالاتر از حدود یک‌سوم کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی OECD و به‌طور قابل توجهی بالاتر از نرخ سهم کارفرما در ایالات متحده (۱۰.۶ درصد) و کره جنوبی (۹.۰ درصد) است.
کاهش سقف سهم کارفرما، مشکل کاهش درآمدهای صندوق بازنشستگی را به همراه داشت. در سال 2020، به‌دنبال معافیت موقتی کارفرمایان از پرداخت حق بیمه بازنشستگی، درآمد کل برنامه بازنشستگی در بخش شهری به میزان 1.5 تریلیون یوان (210 میلیارد دلار) یا 28 درصد کاهش یافت. درآمدهای ترکیبی برنامه‌های بازنشستگی چین به میزان 13.3 درصد کاهش یافت، در حالی که هزینه‌ها 5.5 درصد افزایش یافت و این امر موجب شد که نظام بازنشستگی برای اولین بار در سال 2020 با کسری سالانه مواجه شود. صندوق بازنشستگی ملی این کشور برای اولین بار از زمان تأسیس، مجبور شد ۵۰ میلیارد یوان (۶.۹۶ میلیارد دلار) یارانه به‌منظور کمک به پرکردن شکاف مالی در طرح‌های بازنشستگی شهری در استان‌های مختلف پرداخت کند. هرچند انتظار می‌رفت که کاهش نرخ مشارکت کارفرمایان با کاهش هزینه‌های تأمین اجتماعی و افزایش سودآوری، که باعث ایجاد شغل می‌شود، سودمند بوده باشد ولی در عمل چنین نبوده است.
نظام بازنشستگی چین در حال حاضر در تلاش است تا از رکود دوران همه‌گیری کرونا بیرون بیاید، مشاغل پردرآمد با امکان پیشرفت شغلی در حال کاهش هستند زیرا شرکت‌های چندملیتی طرح‌های متنوع‌سازی زنجیرۀ تأمین را اجرا می‌کنند و سرمایه‌گذاری را به خارج از چین منتقل می‌کنند و دورۀ سوم ریاست جمهوری شی با کاهش اعتماد عمومی و عدم قطعیت‌های سیاسی، نظارتی و ژئوپلیتیکی فزاینده روبرو شده است. بیش از 50 شرکت چندملیتی، ازجمله شرکت‌های خارجی برجسته‌ای مانند اپل، نینتندو و دِل، تولید خود را از چین خارج کرده‌اند. حتی شرکت‌های چینی مانند TCL و Sailun Tire برخی از تولیدات خود را به خارج از کشور منتقل کرده‌اند. پکن همچنین با هدف کاهش بوروکراسی، تعداد کارمندان دولت را کاهش داده است. در همین حال، کارگران چینی نسل Z یا تمایلی به پذیرش مشاغل کم‌درآمدی که صلاحیت خود را بیش از آنها می‌دانند، ندارند یا در حال ترک مشاغل شرکتی تنش‌زا هستند تا به مشاغل آسان و کم‌درآمد رضایت دهند. ترکیبی از این عوامل منجر به نرخ بالای بیکاری در جوانان و به دنبال آن، وابستگی بیشتر به نظام بازنشستگی با حقوق بگیران کمتر و کاهش سهم بازنشستگی شده است.
کارگران مهاجر نیز چالش دیگری برای چین هستند. در 40 سال گذشته، تعداد فزاینده‌ای از کارگران مهاجر نیروی کار ارزانی را فراهم کردند که فعالیت‌های ساختمانی و تولید در این کشور را متحول کرد. در یک دهه گذشته، سالمندی در میان این کارگران با رشدی بیش از رشد جمعیت سالمند در چین همراه بوده است. بین سال‌های 2009 تا 2022، میانگین سنی کارگران مهاجر بیش از هشت سال (از 34 به 42.3 سال) افزایش یافت و حدود یک‌سوم آنها بالای 50 سال داشتند.
در مقایسه، میانگین سن ملی کارگران چینی از سال 2009 تا 2020 کمتر از سه سال افزایش یافته است.
سیاست گذاران چینی به خوبی از چالش‌های جمعیتی کشور آگاه هستند. با این حال، آنها ممکن است به طور کامل برای فوریت و شدت مشکلات آمادگی نداشته باشند.
منبع: https://foreignpolicy.com
برگردان از: فاطمه اتراکی